Eén van de grootste lasten voor zzp’ers is de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Probleem is: of je neemt een goedkope, maar die dekt bijna niets, of je neemt een goede, maar dan betaal je meer dan 1.000 euro premie per maand.

Gelukkig is er een goed en betaalbaar alternatief: het broodfonds.

1. Wat kost een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov)?

Voor een dekking van een jaarinkomen van 40.000 bruto betaal je zo tussen de 200 en 500 euro per maand. De hoogte van de premie hangt af van verschillende zaken: de hoogte van de uitkering, het tijdstip waarop de uitkering ingaat (bijvoorbeeld een maand nadat je arbeidsongeschikt bent geworden of pas na 6 maanden), je beroep en de reden dat je arbeidsongeschikt bent geworden.

Wat dat laatste betreft kun je bijvoorbeeld dekking bij psychische aandoeningen of ongelukken uitsluiten. Dan gaat de premie uiteraard omlaag.

2. Maar ja, ik moet wel mijn hypotheek kunnen blijven betalen. Dus toch maar verzekeren?

Voor je een dure verzekering afsluit, moet je een paar dingen op een rijtje zetten. In de eerste plaats zijn er vrijwel geen verzekeringen die al vanaf dag één dekken. De meeste gaan pas in na 2 of 3 maanden arbeidsongeschiktheid. Daar heb je dus niets aan bij een flinke griep, een gebroken arm of een andere aandoening die wel vervelend is, maar die jou niet langer dan enkele weken het werken onmogelijk maakt. Ondertussen krijg je van je dure verzekering geen cent.

3. Het is niet anders.

Maar het kan wél anders. De laatste jaren sluit een groeiend aantal zzp’ers zich aan bij een ‘onderlinge’, ook wel een broodfonds of een arbeidsongeschiktheidsfonds geheten. Het werkt als volgt. In elk fonds nemen tussen de 20 en 50 zzp’ers deel. Als deelnemer zet je elke maand een bepaald bedrag, bijvoorbeeld 50 euro, op een aparte rekening van het broodfonds. Dat geld blijft jouw bezit. Als iemand uit die groep ziek wordt, krijgt hij elke maand een bepaalde uitkering, bijvoorbeeld 1.000 euro, uit dat fonds totdat hij weer beter is.

Feitelijk bestaat die 1.000 euro uit een schenking van een paar tientjes door jou en iedere andere deelnemer. Per jaar mag je van de Belastingdienst aan elke Nederlander ruim 2.000 euro schenken zonder schenkbelasting te betalen, dus zolang iemand in een bepaald jaar niet meer dan 50.000 euro als uitkering ontvangt (uit een broodfonds met 25 deelnemers), hoeft de ontvanger geen schenkbelasting te betalen.

4. Maar als veel mensen ziek worden, of als een paar mensen de rest van hun leven arbeidsongeschikt blijven, is de pot van het broodfonds snel leeg.

Dat laatste risico wordt ondervangen doordat deze ‘onderlinge’ fondsen een maximale uitkeringsduur hebben. Vaak is dat twee jaar. Wie zich ook voor de periode daarna wil verzekeren, kan aanvullend voor een paar tientjes per maand een uitgeklede commerciële verzekering nemen die pas na die twee jaar begint uit te keren. Overigens is minder dan een half procent van de beroepsbevolking langer dan twee jaar ziek.

Als veel mensen tegelijkertijd ziek worden, kan er inderdaad een probleem ontstaan. In het meest ongunstige geval, zal de uitkering moeten worden verlaagd, dan wel de inleg verhoogd. Voor zover mij bekend is dit in de praktijk geen issue.

5. Zo’n broodfonds is natuurlijk erg fraudegevoelig.

Dat valt mee. Zulke arbeidsongeschiktheidsfondsen zijn altijd zo samengesteld dat ieder lid enkele andere leden persoonlijk kent. Dat betekent dat er een sterke sociale controle is; iemand die je kent, licht je minder snel op dan een anonieme verzekeraar. En als iemand toch de kluit belazert, kunnen de overige leden besluiten het frauderende lid er uit te gooien met inhouding van het teveel geclaimde geld.

6. En als ik uit het broodfonds wil?

Dan krijg je terug wat er nog over is van je ingelegde geld. Daar gaan dan wel de gemaakte kosten af van bijvoorbeeld een tientje per maand plus een eenmalige instapvergoeding voor de kosten van de infrastructuur. Maar de rest van je inleg krijg je, in tegenstelling tot bij een commerciële verzekeraar, weer terug. Ook als er zo weinig zieken zijn geweest dat de 'pot' overvol is, kunnen de leden besluiten een deel van de inleg aan zichzelf terug te geven.

Kijk voor meer info op Smartfund.nl, Broodfonds.nl en Call-for-action.com.